Tầm Quan Trọng Của Tầm Soát Ung Thư Cổ Tử Cung và Lợi Ích Tiêm Vaccine HPV

Ung thư cổ tử cung là một trong những ung thư có thể phòng ngừa được bằng cách kết hợp tầm soát định kỳ và tiêm chủng HPV. Hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung đều do nhiễm kéo dài các chủng virus HPV nguy cơ cao (như HPV16, HPV18). [1,3]

1. Tầm soát cổ tử cung: làm gì và vì sao cần làm định kỳ

• Mục tiêu: phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư (có thể điều trị triệt để) trước khi chuyển thành ung thư xâm lấn.
• Các phương pháp chính: xét nghiệm Pap (phết tế bào cổ tử cung), xét nghiệm HPV-DNA (phát hiện virus HPV 16/18 và các typ nguy cơ cao), hoặc kết hợp cả hai tuỳ hướng dẫn địa phương.
• Lợi ích thực tế: tầm soát định kỳ giảm đáng kể tỉ lệ mắc và tử vong do ung thư cổ tử cung vì cho phép can thiệp khi tổn thương còn sớm. Ngay cả phụ nữ đã tiêm vaccine HPV vẫn cần tiếp tục tầm soát theo lịch vì vaccine không bảo vệ tuyệt đối với tất cả các typ HPV và không điều trị nhiễm đã có trước khi tiêm.

• Bắt đầu tầm soát theo khuyến cáo quốc gia (bắt đầu từ 21 tuổi); tần suất và phương pháp tùy theo tuổi và kết quả trước đó. [1,3]

Hình 1.1. Kỹ thuật lấy mẫu bệnh phẩm

2. Vaccine HPV: giá trị phòng bệnh và an toàn

• Hiệu quả: vaccine HPV đã được chứng minh hiệu quả làm giảm mạnh nhiễm HPV nguy cơ cao, tổn thương tiền ung thư và xa hơn là giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung. [2,4]
• An toàn: dữ liệu giám sát toàn cầu (hàng chục triệu liều được sử dụng trong hơn 15–20 năm) cho thấy vaccine rất an toàn. Vaccine không chứa virus sống nên không thể gây nhiễm HPV hay gây ung thư. [2,3]

3. Ai nên tiêm và khi nào tiêm?

• Độ tuổi ưu tiên: tiêm trước khi có quan hệ tình dục — thường khuyến cáo bắt đầu khi 11-12 tuổi (có thể bắt đầu từ năm 9 tuổi) cho đến 26 tuổi. Tiêm sớm cho phép đáp ứng miễn dịch tốt nhất.
• Tiêm bù: có thể mở rộng đến năm 45 tuổi tùy tình huống. [3]
• Liều lượng: 2 hoặc 3 mũi tuỳ thời điểm bắt đầu tiêm. [1]

4. Vaccine + tầm soát: cần cả hai, không thay thế nhau

Vaccine giảm mạnh nguy cơ nhưng không thay thế việc tầm soát, vì:

• • Vaccine không bảo vệ với tất cả các typ HPV có thể gây ung thư.
  • Phụ nữ đã có nhiễm HPV trước khi tiêm sẽ không được điều trị bởi vaccine.
    Vì vậy, chương trình phòng ung thư cổ tử cung hiệu quả nhất là kết hợp tiêm chủng cho trẻ em/thiếu niên + tầm soát định kỳ cho phụ nữ. [1-3]

5. Những câu hỏi thường gặp

• Tiêm vaccine có an toàn không?

=> Có. Dữ liệu lớn từ WHO, CDC, các hiệp hội sản phụ khoa đều xác nhận. [1-4]

• Nếu đã có quan hệ tình dục hay đã lớn tuổi thì có cần tiêm không?

=> Vẫn có thể có lợi (tiêm bù), nhưng hiệu quả tốt nhất khi tiêm trước khi tiếp xúc với HPV; tư vấn bác sĩ để quyết định. [4]

• Tiêm rồi có thể bỏ tầm soát không?

=> Không — vẫn tiếp tục tầm soát theo khuyến cáo. [1]

Kết luận

1. Tiêm chủng HPV là một biện pháp phòng bệnh mạnh mẽ, an toàn và có tác động cộng đồng lớn — góp phần giảm tổn thương tiền ung thư và giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung về lâu dài.
2. Tầm soát định kỳ vẫn quan trọng — phát hiện sớm tổn thương để điều trị kịp thời.
3. Kết hợp tiêm vaccine cho trẻ em/thiếu niên với chương trình tầm soát cho người lớn là chiến lược hiệu quả nhất để tiến tới loại trừ ung thư cổ tử cung như mục tiêu toàn cầu của WHO.

Tài liệu tham khảo

1. WHO — Human papillomavirus vaccines: WHO position paper (Dec 2022).
2. FIGO — Position statement on the effectiveness and safety of the HPV vaccine (FIGO statement / liên quan, 2025).
3. CDC — HPV Vaccine Safety and Effectiveness; HPV Vaccination Data (CDC vaccine pages).
4. ACOG — Committee Opinion / guidance on HPV vaccination.

ThS.BS Nguyễn Hoàng Vũ - Chuyên gia Sản phụ khoa chia sẻ rằng: chủng ngừa HPV là biện pháp phòng bệnh mạnh, an toàn và mang lại lợi ích cộng đồng lớn khi giúp giảm tổn thương tiền ung thư và giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung lâu dài. Tuy vậy, tầm soát định kỳ vẫn giữ vai trò thiết yếu để phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Việc kết hợp chủng ngừa cho trẻ em/thanh thiếu niên cùng chương trình tầm soát cho người trưởng thành là chiến lược hiệu quả nhất hướng đến mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung của WHO.

Để được tư vấn về tầm soát và phòng ngừa HPV phù hợp, hãy liên hệ Bệnh viện Đại học Y Khoa Phan Châu Trinh để được hướng dẫn chi tiết và an toàn.

BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y KHOA PHAN CHÂU TRINH
Địa chỉ: 09 Nguyễn Gia Thiều, Điện Bàn Đông, TP. Đà Nẵng
Giờ làm việc:
Thứ 2 - Thứ 7: 07h00 - 11h30 | 13h00 - 19h00
Chủ nhật: 07h30 - 12h00
Email: cskh@pctuhealthcare.com
Hotline CSKH: 02353.787.333
Hotline Cấp cứu: 0235.3787.115
#BệnhViệnĐHYKPhanChâuTrinh #BệnhViệnĐạiHọcYKhoaPhanChâuTrinh #PCTUHealthcare #UngThuCoTuCung #TamSoatDinhKy #SangLocUngThu #HPV