Viêm Amidan Mạn Tính Ở Trẻ Em: Khi Nào Cần Cắt Amidan?

Viêm amidan là một trong những bệnh lý tai mũi họng phổ biến ở cả trẻ em và người lớn, đặc biệt là ở các khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm như Việt Nam. Trong đó, viêm amidan mạn tính là tình trạng bệnh kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và học tập – lao động của người bệnh, nhất là trẻ nhỏ.

Một trong những câu hỏi thường được quan tâm nhất hiện nay: Khi nào cần cắt amidan? Có phải cứ viêm amidan là cắt, hay cần theo dõi bao lâu, đến mức độ nào mới được chỉ định phẫu thuật? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm amidan mạn tính, dấu hiệu nhận biết, tiêu chuẩn cần phẫu thuật cũng như lợi ích của việc điều trị đúng thời điểm.

1. Viêm amidan là gì? Phân biệt cấp và mạn tính

Amidan là hai khối mô lympho nằm ở hai bên thành họng, đóng vai trò là "hàng rào miễn dịch" giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus xâm nhập vào đường hô hấp.

• Viêm amidan cấp tính: thường xảy ra đột ngột, biểu hiện rõ rệt như sốt cao, đau họng, mệt mỏi, có thể kèm theo sưng hạch cổ.
• Viêm amidan mạn tính: là tình trạng viêm lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm hoặc viêm kéo dài không dứt, dù đã điều trị bằng thuốc.

2. Dấu hiệu nhận biết viêm amidan mạn tính

Người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ, khi bị viêm amidan mạn tính thường có các biểu hiện điển hình sau:

• Đau họng kéo dài, cảm giác khô, nóng, rát họng.
• Khó nuốt, nuốt vướng, cảm giác có dị vật trong họng.
• Hơi thở có mùi hôi, dù vệ sinh răng miệng tốt.
• Hay sốt vặt, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
• Ngủ ngáy, một số trẻ có biểu hiện ngưng thở khi ngủ do amidan quá to.
• Một số trường hợp bị áp-xe quanh amidan tái phát, đau dữ dội một bên họng, khó há miệng.

Nếu tình trạng trên kéo dài, ảnh hưởng đến ăn uống, học tập, giấc ngủ… phụ huynh nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa để đánh giá tình trạng amidan.

3. Khi nào cần cắt amidan?

Không phải tất cả trường hợp viêm amidan đều cần cắt bỏ. Chỉ khi các tiêu chuẩn y khoa được đáp ứng thì bác sĩ mới cân nhắc chỉ định phẫu thuật.

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế và nhiều tổ chức y khoa uy tín, cắt amidan được chỉ định trong các trường hợp:

• Viêm amidan tái phát từ 5–6 lần/năm trở lên trong ít nhất 2 năm liên tiếp, dù đã điều trị nội khoa đầy đủ.
• Viêm mạn tính gây ảnh hưởng đến ăn uống, nói chuyện, giấc ngủ, phát triển thể chất ở trẻ nhỏ.
• Amidan quá phát, gây cản trở đường thở, dẫn đến ngủ ngáy nặng, ngưng thở khi ngủ.
• Có biến chứng như áp-xe quanh amidan tái phát nhiều lần.
• Nghi ngờ u hoặc tổn thương bất thường (u nang, u ác tính...).
• Viêm amidan gây biến chứng tại chỗ hoặc xa, như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm cầu thận, thấp tim...

Việc cắt amidan đúng chỉ định sẽ giúp giảm tái phát, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt cho người bệnh.

4. Cắt amidan có nguy hiểm không?

Cắt amidan là một phẫu thuật thường quy, phổ biến, được thực hiện rộng rãi tại các cơ sở y tế có chuyên khoa Tai Mũi Họng. Tại các bệnh viện lớn với hệ thống thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tỷ lệ an toàn rất cao.

Ưu điểm của phẫu thuật cắt amidan hiện đại:

• An toàn cao, ít biến chứng.
• Thời gian phẫu thuật nhanh, thường chỉ 30–45 phút.
• Bệnh nhân hồi phục nhanh, có thể xuất viện trong ngày hoặc theo dõi ngắn.
• Chăm sóc hậu phẫu chu đáo, chế độ ăn mềm, nghỉ ngơi hợp lý giúp hồi phục tốt.
• Đặc biệt, hiện nay có nhiều phương pháp cắt amidan tiên tiến như dao plasma, coblator, laser, giúp giảm đau, ít chảy máu, hồi phục nhanh hơn.

5. Mùa hè – Thời điểm lý tưởng để cắt amidan cho trẻ

Theo các chuyên gia, mùa hè là thời điểm vàng để thực hiện phẫu thuật cắt amidan, bởi:

• Nhiệt độ môi trường ổn định, ít nguy cơ nhiễm trùng hậu phẫu.
• Không trùng mùa dịch cúm, sốt siêu vi...
• Trẻ có thời gian nghỉ dưỡng trước năm học mới, hồi phục sức khỏe tốt hơn.
• Điều kiện chăm sóc sau mổ tại nhà dễ dàng, thuận tiện hơn cho cha mẹ.
• Phẫu thuật trong thời gian này giúp trẻ sẵn sàng thể chất và tinh thần cho năm học, không còn bị gián đoạn bởi các đợt viêm tái phát.

6. Chăm sóc sau khi cắt amidan

Sau khi cắt amidan, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc của bác sĩ:

• Ăn đồ mềm, nguội trong 7–10 ngày đầu.
• Uống đủ nước, tránh nói nhiều, tránh ho.
• Không vận động mạnh, không khạc nhổ.
• Theo dõi dấu hiệu chảy máu, sốt cao bất thường và tái khám đúng hẹn.

Viêm amidan mạn tính là một bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị triệt để nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Việc cắt amidan không phải là điều đáng lo lắng, mà là một giải pháp y học hiện đại, an toàn và hiệu quả để giúp người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ, thoát khỏi những phiền toái do bệnh gây ra.

Nếu con bạn thường xuyên đau họng, ngủ ngáy, hoặc có biểu hiện viêm họng tái phát, hãy đưa trẻ đi khám chuyên khoa để được tư vấn cụ thể. Cắt amidan đúng thời điểm sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.